 |
| Risahvönn, ætihvönn, tröllakló, bjarnarkló (bjarnarhvönn) -smellið til að stækka- |
"Víða í görðum á Íslandi er að finna risahvannir sem sumar geta orðið 2-3 metrar á hæð og eru oft til mikillar prýði og stolt margra garðeigenda. Þarna er einkum um að ræða bjarnarkló en til eru fleiri tegundir risahvanna (af ættinni Heracleum). Risahvannir eru svo nefndar vegna þess að þær líkjast og eru skyldar ætihvönn en eru miklu stærri. Nokkrar tegundir risahvanna vaxa hér og er dálítill ruglingur á nafngiftum þannig að handbókum ber ekki saman en algengastar eru bjarnarkló, tröllahvönn og tromsöpálmi. Í því samhengi sem hér um ræðir eru allar tegundir risahvanna álíka eitraðar. Risahvannir er að finna í görðum víða um land.
Risahvannir eru eitraðar á þann hátt að berist safi úr blöðum eða stönglum á húð, veldur það ljósertiexemi. Í safa plöntunnar eru efni (einkum efnið psoralen) sem sogast fljótt inn í húðina og valda því að hún verður ofurviðkvæm fyrir útfjólubláu ljósi. Við minnstu birtu fær viðkomandi annars stigs bruna með vessandi blöðrum og sárum sem oft eru í rákum eða skellum þar sem plöntusafinn straukst eða draup á húðina en slíkt kallast ljósertiexem. Útbrotin koma oftast 5-18 klst. eftir sólbað og eru verst eftir 1½ til 2 sólarhringa. Húðin er viðkvæm í nokkrar vikur og eina ráðið er að verja viðkomandi húðsvæði fyrir ljósi en það getur verið erfitt til dæmis í andliti. Þegar brunasárin hafa gróið skilja þau oftast eftir brúna bletti sem geta verið mörg ár að hverfa."
- Magnús Jóhannsson. „Eru hættulegar jurtir allt í kringum okkur?“. Vísindavefurinn1.4.2009. http://visindavefur.is/?id=52204. (Skoðað 23.7.2012).
Engin ummæli:
Skrifa ummæli